رابطه بین استانداردهای DMN و BPMN چیست و چگونه از هم پشتیبانی می کنند؟
برای توضیح رابطه بین استانداردهای DMN و BPMN بهتر است ابتدا اندکی در مورد هر یک از آنها توضیح دهیم. از BPMN برای تعریف و ترسيم فرآیندهای کسب و کار به عنوان دنباله ای از فعالیت ها استفاده می شود. این نمادگذاری شامل دروازه ها یا Gateway هایی است که برای نشان دادن انشعاب مسیرهای مختلف فرآیند مورد استفاده قرار می گیرند. طی سالهای متمادی، تحلیلگران با هدف تعریف کامل منطق انشعاب فرآیند، منطق تصمیم گیری را به طور مستقیم در مدلهای فرآیندهای کسب و کار مدلسازی می نمایند. این امر باعث می شود مدل های فرآیند به مدل هایی شلوغ و نامرتب تبدیل گردند.
استاندارد DMN یا Notation Modelation Notation در سال 2015 توسط گروه مدیریت شیء منتشر شد. این استاندارد یک زبان گرافیکی برای تعیین تصمیمات کسب و کار است. هدف اصلی DMN این است که به تحلیلگران کسب و کار، ابزاری برای تفکیک منطق تصمیمات کسب و کار از خود فرآیندهای کسب و کار بدهد. این امر به میزان قابل توجهی از پیچیدگی مدل های فرآیند کسب و کار کاسته و به قابلیت خوانایی آنها کمک می کند. همچنین محفوظ بودن منطق تصمیمات کسب و کار با DMN اجازه می دهد فرآیندهای کسب و کار یا قوانین کسب و کار تغییر کنند، بدون اینکه این تغییر به دیگری آسیب برساند.
در راستای توضیح رابطه بین استانداردهای DMN و BPMN خوب است ابتدا با عناصر اصلی DMN آشنا شویم. استاندارد DMN از 4 عنصر و 3 نوع الزامات ساخته شده است که توسط مشخصات منتشر شده توسط گروه مدیریت شی تعریف شده اند:
- تصمیم (عنصر) – تصمیم، عمل تعیین یک خروجی از تعدادی از ورودی ها است و با استفاده از منطق تصمیم گیری انجام می گیرد و ممکن است به یک یا چند مدل دانش کسب و کار ارجاع نماید.
- مدل دانش کسب و کار (عنصر) – یک مدل دانش کسب و کار مشخص کننده تابعی است که دانش کسب و کار را در خود نگهداری می کند (به عنوان مثال می تواند حاوی قوانین کسب و کار، یک جدول تصمیم گیری یا یک مدل تحلیلی باشد).
- داده های ورودی(عنصر) – یک عنصر داده ورودی اطلاعاتی را مشخص می کند که به عنوان ورودی توسط یک یا چند تصمیم دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. هنگامی که داده ورودی درون یک مدل دانش محصور می شود، پارامترها را به مدل دانش نشان می دهد.
- منبع دانش (عنصر)- منبع دانش قدرت و اختیارات را برای یک تصمیم یا یک مدل دانش کسب و کار بیان می کند.
- نیازمندی های اطلاعاتی – نیازمندی های اطلاعاتی، داده های ورودی و یا خروجی یک تصمیم را به عنوان یكی از ورودی های تصمیم مشخص می نماید.
- نیازمندی های دانش – نیازمندی های دانش دلالت بر فراخوانی یک مدل دانش کسب و کار دارد.
- نیازمندی های اختیارات- نیازمندی های اختیارات، وابستگی یک عنصر DRD به یک عنصر دیگر DRD را نشان داده و به عنوان راهنما یا منبع دانش عمل می کند.
رابطه بین استانداردهای DMN و BPMN
در مورد رابطه بین استانداردهای DMN و BPMN می توان گفت که DMN برای همکاری با BPMN طراحی شده است. با انتقال منطق فرآیندی به سرویس های تصمیم گیری می توان مدلهای فرآیند کسب و کار را ساده کرد. استاندارد DMN یک دامنه جداگانه در OMG است که روشی صریح برای اتصال به فرآیندهای موجود در BPMN و به این ترتیب رابطه بین استانداردهای DMN و BPMN را فراهم می کند. تصمیمات مربوط به DMN به صراحت با فرآیندها و کارهایی که از این تصمیمات استفاده می کنند، پیوند می یابد. استاندارد DMN انتظار دارد که منطق یک تصمیم به عنوان یک سرویس تصمیم گیری به صورت آزاد، بدون اثرات جانبی و بدون تابعیت مستقر شود. چنین سرویسی را می توان از یک فرآیند کسب و کار فراخوانی کرد و داده های موجود در این فرآیند می توانند به عنوان ورودی ها و خروجی های سرویس تصمیم گیری در نظر گرفته شوند.
یک مثال در رابطه با استانداردهای DMN و BPMN
همانطور که گفته شد، BPMN یک استاندارد تهیه شده توسط گروه OMG برای مدل سازی فرآیند است. استانداردهای DMN و BPMN مکمل یکدیگر هستند. در واقع DMN می کوشد تفکیکی بین وابستگی های میان تصمیم و فرآیند ایجاد نماید. مثال زیر یک فرآیند مدلسازی شده با استانداردهای DMN و BPMN (نمودار الزامات تصمیم گیری مربوط به DMN) برای وارد شدن یک مشتری بانک به پروسه عملیات بانکی را شرح می دهد. چندین نوع تصمیم گیری مدل سازی شده و این تصمیمات پاسخ و واکنش فرآیندها را هدایت می کنند.
فرآیند بازگشایی حساب بانکی جدید
در مدل فرآیند BPMN، مشتری درخواست باز کردن یک حساب بانکی جدید را می کند. اپلیکیشن باز کردن حساب، تمام اطلاعات مورد نیاز برای ایجاد یک حساب کاربری و ارائه خدمات درخواستی را به متقاضی باز کردن حساب می دهد. این اطلاعات شامل نام، آدرس و اشکال مختلف شناسایی افراد است. در مراحل بعدی گردش کار ، سرویس های ” Know Your Customer ” (KYC) فراخوانی می شوند. در سرویس های “KYC” ، نام و آدرس معتبر است. پس از آن یک بررسی در میان داده های بانک اطلاعاتی جنایات بین المللی (اینترپل) و بانک اطلاعاتی ” افرادی که در ارتباط با مناصب سیاسی هستند” (PEP) انجام می شود. PEP شخصی است که یا به وی یا به یکی از خویشاوندان نزدیک او یک مقام سیاسی برجسته واگذار شده است. سپرده های افراد موجود در لیست PEP به طور بالقوه مفسدانه است. این امر به صورت دو سرویس در مدل فرآیند نشان داده خواهد شد. بر اساس مقررات مبارزه با پولشویی (AML) قبل از تأیید حساب مشتری این بررسی ها باید انجام شوند. به این ترتیب استانداردهای DMN و BPMN در کنار هم مورد استفاده قرار می گیرند
شکل: فرآیندی همراه با تصمیم گیری برای ایجاد مشتری جدید بانکی.
نتایج این سرویس ها به علاوه فرم های شناسایی، به سمت تصمیم “صدور گواهی حساب جدید” (Certify New Account) ارسال می شوند. این امر در نمودار فرآیند به صورت یک “قاعده” با عنوان verify account (تأیید حساب) نشان داده شده است. اگر مشتری جدید بتواند مرحله صدور گواهینامه را بگذراند، آنگاه این حساب در یکی از گروه های Business Retail, Retail, Wealth Management and High Value Business (کسب و کارهای کوچک، خرده فروشی، مدیریت ثروت و کسب و کارهای با ارزش و بزرگ) طبقه بندی می شود. در غیر این صورت درخواست مشتری رد خواهد شد. تصمیم Classify New Customer ، مشتری را در یکی از گروه ها طبقه بندی می کند. اگر فرآیند verify account، نتیجه “Manual” را برگرداند ، PEP یا بررسی پلیس بین الملل نزدیکترین انطباق را برگشت می دهد. نماینده حساب باید به طور بصری نام و اپلیکیشن را بررسی نموده و صحت این انطباق را تایید کند و در نهایت درخواست را بپذیرد یا رد نماید.
تصمیم تأیید حساب جدید (Certify new account)
شکل: منطق ساختار تصمیم و داده های مرتبط با تأیید اعتبار
در صورت تأیید آدرس فرد، و اگر متقاضی در لیست مجرمان یا اشخاص سیاسی قرار نگرفته باشد، تایید هویت صورت گرفته و یک حساب برای باز شدن دارای اعتبار شناخته می شود. این موارد به عنوان تصمیمات فرعی در زیر تصمیم ” certify new account” نشان داده شده است. سرویس های تأیید اعتبار که نمودی دیگری از استفاده از استانداردهای DMN و BPMN در کنار یکدیگر است، انطباق 100٪ در مورد آدرس متقاضیان فراهم می کند. برای اینکه این تعیین هویت معتبر باشد ، مشتری باید گواهینامه رانندگی، گذرنامه یا شناسنامه صادر شده توسط دولت را ارائه دهد.
بررسی های مربوط به PEP و Interpol انطباقات “فازی” هستند و مقادیر نمره مطابقت را بر می‌گردانند. نمرات بالاتر از 85 یک “انطباق” در نظر گرفته می شوند و نمرات بین 65 تا 85 به یک فرآیند غربالگری ” manual” نیاز دارند. افرادی که با یکی از این لیست ها مطابقت داشته باشند، توسط فرآیند درخواست حساب رد می شوند. اگر انطباق جزئی با نمره ای بین 65 و 85 وجود داشته باشد، در برابر لیست Interpol یا PEP ، گواهینامه به صورت دستی تنظیم می شود و نماینده حساب یک بررسی دستی روی داده های مربوط به متقاضی انجام می دهد. این قوانین در شکل زیر منعکس شده است. شکلی که جدول تصمیم گیری مربوط به انطباق نام ارائه شده با هر یک از چک لیست ها را نشان می دهد و نمایش استفاده از مدلسازی تصمیم و ترکیب استانداردهای DMN و BPMN با یکدیگر است.
شکل: قوانین کسب و کار برای ارزیابی نمره انطباق فازی PEP و Interpol.
دسته بندی مشتری
فرآیند ورود به سیستم مشتری با توجه به اینکه مشتری متعلق به چه گروهی است هدایت می شود. این دسته بندی بر اساس موارد زیر معین می گردد:
- نوع مشتری، نوع کسب و کار یا شغل شخصی
- میزان وجوه سپرده گذاری
- و ارزش خالص تخمین زده شده
این تصمیم که نمود دیگری از استفاده از استانداردهای DMN و BPMN در کنار یکدیگر است در شکل زیر نشان داده شده است:
6 قانون کسب و کار وجود دارد که دسته بندی مشتری را تعیین می کنند و همه آنها در جدول تصمیم گیری در شکل زیر نشان داده شده است:
نتیجه گیری
در این مثال ، خروجی تصمیم ” Verify Account ” ، پاسخهای مربوط به فرآیند بازگشایی حساب جدید را هدایت می کند. در مورد تصمیم ” Classify Customer ” یا طبقه بندی مشتری نیز همین موضوع صادق است. با افزودن یا تغییر قوانین کسب و کار در جداول می توان به راحتی معیارهای این تصمیمات را تغییر داد و روند کار را به گونه ای دیگر کنترل نمود. این مثال نمایش واضحی از ترکیب استانداردهای DMN و BPMN با یکدیگر است.
مدل سازی یک جنبه مهم برای بهبود یک فرآیند موجود یا یک چالش شغلی است. مدل سازی به طور کلی توسط تیمی از تحلیلگران کسب و کار، پرسنل IT و کارشناسان مدل سازی انجام می شود. درباره رابطه بین استانداردهای DMN و BPMN می توان گفت که قابلیت های مدل سازی بیانی BPMN به تحلیلگر کسب و کار اجازه می دهد تا عملکرد فعالیت های فرآیند را درک کند. حال با افزودن DMN ، تحلیلگران کسب و کار می توانند الگوی قابل درکی برای تصمیم گیری های پیچیده بسازند. با توجه به خصوصیات و رابطه بین استانداردهای DMN و BPMN ، ترکیب آنها ترکیبی بسیار قدرتمند از مدلهایی است که برای ساده سازی فرآیندها به صورت هم افزایی کار می کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص می‌توانید در دوره DMN پیش ثبت نام کنید تا همکارن ما با شما نماس بگیرند:
دوره آموزشی DMN
