استاندارد DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری) چیست؟

DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)  چیست؟

DMN، که مخفف عبارت Decision Model and Notation (به معنی علائم و  مدل تصمیم گیری)، یک استاندارد نسبتاً جدید می‌باشد که توسط سازمان OMG، یعنی سازمانی که پشت BPMN قرار دارد، اداره می شود.
این استاندارد می‌کوشد آنچه را که BPMN در حدود یک دهه پیش برای مدیریت فرآیند انجام داد، برای مدیریت تصمیم گیری کسب و کار عملی سازد.
یعنی: به کسب و کار این امکان را بدهد که از طریق یک زبان نموداری مستقل از فروشنده، مسئولیت منطقی را که عملیات کسب و کار را هدایت می‌کند بر عهده بگیرد. این زبان برای مؤثر بودن، باید توسط تحلیلگران کسب و کار و همچنین سهامداران مشاغل قابل استفاده بوده و عملکرد آن از لحاظ کامل بودن و سازگاری قابل اثبات باشد. استاندارد DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)  هر دوی این موارد را دارا است.
مدلهای BPMN برای توصیف توالی فعالیت‌هایی که جزئی از فرآیندهای روزمره کسب و کار در سازمان هستند، به یک قاعده تبدیل شده اند. اما با این حال قبل از DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری) هیچ استاندارد قابل مقایسه ای برای توصیف منطق تصمیم گیری مورد استفاده برای همه چیز از قیمت گذاری گرفته تا انطباق نظارتی و تصویب برنامه های وام وجود نداشت.
غالباً منطق تصمیم گیری بدون ترقی باقی مانده و در بعضی از سیستم های سازمانی جاسازی می شد. صاحبان مشاغل برای ایجاد منطق تصمیم گیری متناسب با کسب و کار شخصی خود، به طور معمول به یک سیستم مدیریت قانون کسب و کار (BRMS) نیاز دارند.
این موضوع ثابت شده است که BRMS ها ابزارهای قدرتمند و مؤثری هستند، اما هر کدام از آنها، بسته به برنامه نویس ها زبان قاعده‌ای خاص خود را دارند.
بنابراین برای مشخص کردن منطق تصمیم گیری، تحلیلگران و سهامداران کسب و کار باید اسناد مورد نیاز کسب و کار را ایجاد کنند و سپس این الزامات متنی توسط برنامه نویسان تفسیر شده و به زبان قاعده ترجمه شوند – که اغلب نیز ناقص است – و معمولا پس از یک چرخه طولانی آزمایش و تجدید نظر انجام می گیرد.
الزامات کسب و کار مورد نیاز برای مدیریت تصمیم گیری به دو شکل هستند: متن بدون ساختار، که ایجاد آن آسان اما تأیید کامل بودن و سازگاری آن غیرممکن است و مدل های تصمیم گیری، که بر اساس یک ساختار و رابط تجاری مناسب بنا شده و قابل اثبات هستند و هنگام اجرا آسان تر به زبان قاعده‌ای ترجمه می‌شوند.
مدل های تصمیم گیری به وضوح انتخاب بهتری هستند، اما مشکل این است که این مدل ها دارای BRMS خاص هستند. هر ابزاری زبان مدل سازی خاص خود را دارد! در سطح سازمانی، بسیاری از موسسات مالی، سازمانهای دولتی و سایر سازمانهای تصمیم گیرنده دارای چندین BRMS هستند و این امر مشکلات زیادی در زمینه آموزش، پشتیبانی و نگهداری ایجاد می نماید.
در عوض، DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)  نمادهایی برای مدل سازی تصمیم گیری ارائه می دهد که مستقل از ابزار هستند و توسط افراد اهل فن و متخصصینی از FICO ، Oracle،IBM ، KPI / Sapiens و غیره طراحی شده اند.
ابزارهای جدید مدل سازی تصمیم گیری مبتنی بر DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری) ، در حال حاضر جدا از BRMS در دسترس هستند و قابلیت ترجمه مدل‌های قابل اثبات و مناسب برای کسب و کار، به زبان های قاعده ای موتورهای محبوب قواعد مدیریت کسب و کار را دارند.
از مزیت‌های نمادهای مدل تصمیم گیری استاندارد در صنعت، می توان به ابزارهای کم هزینه تر و دسترسی گسترده تر به آموزش و پشتیبانی نیز اشاره کرد.

حال می توان گفت DMN چیست؟

DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)  یک استاندارد باز است. مفاهیم و فرمت های DMN، مانند BPMN مالکیت معنوی محافظت شده متعلق به یک فروشنده ابزار یا شرکت مشاوره ندارند.
DMN 1.0 رسما در سپتامبر 2015 منتشر شد، اما مجریان باید بر DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)  1.1 که در دسامبر 2015 نهایی شده و در سال 2016 منتشر گردید، تمرکز کنند که با استفاده از متامدل‌ها و طرحواره‌ها، به رفع برخی از مشکلات پرداخته است.

دو ویژگی اصلی DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)

1. نمودار مورد نیاز تصمیم گیری (DRD)
2. جداول تصمیم گیری.

نمودار DRD وابستگی یک تصمیم (به شکل مستطیل) به سایر تصمیمات حمایتی و منابع اطلاعاتی که داده های ورودی نام دارند(به شکل بیضی) را توصیف می کند.
این تصمیمات حمایتی ممکن است شامل تصمیمات انسانی و تصمیمات خارجی باشند – برای مثال، ارائه شده توسط یک سیستم کسب و کار یا یک دفتر خدمات خارجی – که منطق تصمیم آنها در مدل DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)  تعریف نشده است.
بر خلاف دیگر نمادهای مدل سازی تصمیم گیری، مانند مدل تصمیم گیری انسانی (TDM)، اجرای یک تصمیم در بالای یک DRD ممکن است نیاز به مراحل متعدد داشته باشد که از لحاظ زمانی جدا از هم هستند. بنابراین قابلیت توصیف منطق end-to-end برای تصمیمات پیچیده کسب و کار به صورت یک تصویر ساده وجود خواهد داشت.

DRD

بیت های منطق تصمیم گیری که مجددا استفاده می‌شوند ممکن است در DRD در قالب مدل های دانش کسب و کار نمایش داده شوند (به اختصار BKMs – به شکل مستطیل با گوشه های چیده شده و گرد)، که در یک مورد خاص توسط یک تصمیم و در قالب مقادیر ورودی فراخوانی می شوند.
نمودار DRD  همچنین می تواند یک تصمیم یا یک BKM را به منابع دانش (به شکل موج) متصل نماید. منابع دانش می‌توانند به شکل حاشیه نویسی در مدل ارائه شوند و نشان دهنده “اختیارات” در یک منطق تصمیم گیری باشند، مانند سیاست ها، قوانین کسب و کار یا مدل های تحلیلی.
بنابراین DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)  می تواند کلیه متغیرها و مسئولین و اختیارات موجود در یک تصمیم گیری پیچیده کسب و کار را به صورت یک نمودار ساده به تصویر بکشد. نه ابزارهای مدل سازی تصمیم گیری خاص BRMS و نه TDM معمولاً نمی توانند این کار را انجام دهند.

در DRD پشت هر تصمیم و هر BKM، منطق تصمیم گیری وجود دارد که به طور معمول به صورت یک جدول تصمیم گیری یا یک عبارت تحت اللفظی است، یعنی یک رشته متنی در مجموعه عبارت های تعریف شده.
جداول تصمیم گیری به مدت چندین دهه به فرمت‌های مختلف بوده اند و DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)  محدودیت های زیادی را روی فرمت‌های آنها اعمال می کند. در متداول ترین فرمت ردیف بالای جدول، ورودی ها و خروجی ها را ذکر می کند و هر ردیف دیگر موجود در زیر آن بیان کننده یک قانون تصمیم گیری هستند.
هر ستون در این قانون شرط اعمال شده بر ورودی را در عنوان ستون تعریف می کند. اگر همه شرایط یک قانون صحیح باشند، گفته می شود که مطابقت دارد و خروجی آن قانون به عنوان خروجی جدول انتخاب می شود.
به عنوان مثال، در جدول زیر اگر Customer = ” Business” و OrderSize <10 باشد، آنگاه Discount = 0.10 خواهد بود. جداول تصمیم گیری نه تنها برای تحلیلگران و سهامداران کسب و کار، تعریف و درک آسانی دارند، بلکه می توان تنها با یک کلیک شکاف ها و ناسازگاری ها را به کمک آنها بررسی نمود.

جدول تصمیم گیری

عناصر موجود در هر سلول از یک جدول تصمیم گیری – و همچنین متن مورد استفاده در یک عبارت تحت اللفظی – برای اینکه قابل تایید باشند باید بر اساس یک زبان بیان رسمی عنوان شوند.
ایجاد این بخش کمی سخت است، زیرا شما از طرفی می خواهید این زبان بیان توسط تحلیلگران و سهامداران کسب و کار قابل استفاده باشد و از طرف دیگر به اندازه کافی غنی باشد تا بتواند منطق تصمیم گیری در دنیای واقعی را اداره نماید.
در غیر این صورت، ما به روزهای بد قدیمی برمی گردیم که الزامات متنی باید توسط برنامه نویسان تفسیر و ترجمه می‌شدند. استاندارد DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)  در واقع مجبور بود برای این کار زبان بیان مخصوص خود را با نام FEEL اختراع کند.
جداول تصمیم گیری مانند جدول شکل بالا، از یک زیر مجموعه ساده از FEEL به نام S-FEEL استفاده می کنند، اما FEEL در واقع طیف گسترده تری از عملکرد را نسبت به زبانهای قاعده ای BRMS های تجاری ارائه می دهد.
ما هنوز منتظر ابزارهای تازه DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)  هستیم تا به کمک آنها بتوانیم به طور کامل از FEEL بهره برداری نماییم، اما آن روز چندان دور نخواهد بود.
در واقع DMN (علائم و  مدل تصمیم گیری)  هنوز در روزهای اولیه ظهور خود قرار دارد. از مهمترین مزایای DMN می توان گفت که DMN مستقل از ابزار است، برای کسب و کار مناسب و ساده است، دارای خصوصیات عمومی بر اساس یک فرآیند باز است و مدل هایی را ایجاد می‌کند که دقیق، قابل اثبات، و از نظر کارایی غنی تر از زبان‌های قاعده ای پیشین هستند (البته پس از آنکه قدرت کامل DMN توسط ابزارها به اجرا درآید).